VAI TRÒ CỦA NGƯỜI THẦY TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG TRA CỨU THÔNG TIN CHO SINH VIÊN

Trong đó giảng viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn và phát triển kỹ năng tìm kiếm thông tin, giúp sinh viên tiếp cận tri thức một cách hiệu quả và có chọn lọc.
Giảng viên đóng vai trò hướng dẫn sinh viên về cách tra cứu thông tin từ các nguồn đáng tin cậy. Thay vì chỉ sử dụng các công cụ tìm kiếm cơ bản, sinh viên cần biết cách tìm kiếm sâu hơn qua các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, thư viện số và các trang tin khoa học uy tín. Giảng viên cung cấp kiến thức về cách phân biệt giữa các nguồn thông tin chất lượng cao và nguồn không đáng tin, giúp sinh viên nâng cao khả năng đánh giá và chọn lọc thông tin.
Khi giảng dạy kỹ năng tra cứu, giảng viên còn khuyến khích sinh viên phát triển tư duy phản biện. Việc tra cứu thông tin không chỉ dừng lại ở việc thu thập dữ liệu, mà sinh viên cần biết phân tích, đánh giá, và kết nối thông tin một cách hợp lý. Đây là bước quan trọng để giúp sinh viên hiểu sâu về kiến thức, nhận ra các lỗ hổng trong thông tin và tìm ra câu trả lời cho các vấn đề phức tạp.
Trong thời đại công nghệ số, vai trò của giảng viên cũng bao gồm việc khuyến khích sinh viên tự học và tự nghiên cứu. Thông qua việc phát triển kỹ năng tra cứu, giảng viên hướng dẫn sinh viên trở thành những nhà nghiên cứu độc lập. Việc tự tra cứu và phát hiện kiến thức giúp sinh viên hình thành thái độ tự học tích cực, một phẩm chất quan trọng không chỉ trong học tập mà còn trong quá trình phát triển nghề nghiệp sau này.
Khi sử dụng các công cụ tra cứu như ChatGPT, Claude.AI, Gemini, Copilot nghiên cứu một vấn đề phục vụ cho việc viết bài tham luận, thảo luận, Seminar, viết báo khoa học, làm luận văn hoặc thực hiện một chủ đề nào đó theo yêu cầu của giảng viên thì lên giải quyết vấn đề lần lượt theo các yêu cầu sau:
Bước 1: Tra cứu thông tin nhằm nắm bắt định nghĩa toàn diện bao gồm các khía cạnh cốt lõi của chủ đề, ranh giới của nó và các góc nhìn khác nhau từ đó có thể hiểu được, cũng như làm nổi bật bất kỳ thuật ngữ hoặc khái niệm chính nào cần thiết để nắm bắt đầy đủ chủ đề nghiên cứu.
Bước 2: Tra cứu thông tin nhằm hiểu biết góc nhìn tổng quan chi tiết về nguồn gốc, các cột mốc quan trọng và các phát triển chính theo thời gian. Bao gồm bất kỳ nhân vật lịch sử, sự kiện hoặc phong trào nào đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chủ đề.
Bước 3: Tra cứu thông tin để được cung cấp một bản tóm tắt chi tiết về các lý thuyết, mô hình và khái niệm có ảnh hưởng nhất, giải thích các lý thuyết đóng góp vào sự hiểu biết toàn diện về chủ đề. Đề cập đến bất kỳ học giả chính nào liên quan đến chủ đề nghiên cứu.
Bước 4: Tra cứu thông tin để được cung cấp một bản phân tích về các tiến bộ mới nhất, các xu hướng mới nổi và các cuộc tranh luận đang diễn ra. Bao gồm bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào trong lĩnh vực nhiên cứu và những tác động của chúng đối với tương lai.
Bước 5: Tra cứu thông tin để được liệt kê và mô tả các cuốn sách, bài báo và các công trình khoa học, bài viết có ảnh hưởng nhất. Bao gồm một cách nhìn tổng quan ngắn gọn về đóng góp của mỗi tác phẩm cho lĩnh vực nghiên cứu và tại sao các tài liệu khoa học trên được coi là quan trọng.
Bước 6: Tra cứu thông tin để được cung cấp các ví dụ về cách chủ đề này được áp dụng trong thực tế, bao gồm các nghiên cứu trường hợp cụ thể hoặc các trường hợp đã được triển khai thành công.
Bước 7: Thảo luận về hạn chế hoặc thách thức phổ biến nào mà các nhà nghiên cứu gặp phải khi nghiên cứu.
Bước 8: Tra cứu thông tin để được cung cấp những hiểu biết về nơi mà lĩnh vực nghiên cứu có thể đang hướng tới, bao gồm các phát triển tiềm năng trong tương lai và tác động mà lĩnh vực nghiên cứu ảnh hưởng tới.
Vai trò của giảng viên trong việc phát triển kỹ năng tra cứu thông tin không chỉ giúp sinh viên tiếp cận kiến thức hiệu quả mà còn trang bị cho họ một công cụ quý giá để thành công trong học tập và sự nghiệp. Khi sinh viên sở hữu kỹ năng tra cứu tốt, họ không chỉ trở thành những học viên tích cực mà còn là những nhà nghiên cứu tiềm năng, góp phần tạo nên thế hệ tri thức mới có khả năng sáng tạo và ứng phó với những thách thức của thời đại số.
Hình ảnh sinh tra cứu phục vụ cho việc học tập và nghiên cứu tại phòng Hub, Trung tâm thư viện, Trường Đại học Sao Đỏ.